ผมขาวก่อนวัย

ผมขาวก่อนวัย
นพ. ชูชัย ตั้งเลิศสัมพันธ์


เรื่อง "ผมขาวก่อนวัย" เป็นปัญหาที่ใครหลายคนกังวลใจ และคิดหาทางแก้ไขอยู่ตลอดเวลา เพราะถ้าผมเริ่มขาวจำนวนมากๆ หรือขาวมากเฉพาะแห่งในคนอายุน้อย ก็จะทำให้ขาดความมั่นใจในตัวเองได้มากเหมือนกัน ซึ่งปัญหาผมขาวก่อนวัยนี้พบได้ค่อนข้างบ่อย ผมไม่อยากใช้คำว่า "ผมหงอกก่อนวัย" เพราะกลัวว่าหลายคนจะสะเทือนใจ (รวมทั้งตัวผมเองด้วย) ก่อนที่เราจะรู้จักกับผมขาวก่อนวัย เราควรมารู้ว่าผมขาวปกตินั้นเป็นอย่างไรกันก่อนครับ

โดยทั่วไปคนเราจะมีผมขาวขึ้นเมื่อไรนั้นขึ้นอยู่กับกรรมพันธุ์เป็นสำคัญ ยกตัวอย่างเช่น ในฝรั่งผิวขาวจะเริ่มมีผมขาวตอนอายุ 34.2+9.6 ปี และเมื่ออายุ 50 ปี จะพบว่ามีผมขาวร้อยละ 50 ส่วนในคนผิวดำจะมีผมขาวมากกว่าร้อยละ 50 เริ่มเมื่ออายุ 43.9+10.3 ปี ส่วนชาวญี่ปุ่นผู้ชายจะอยู่ระหว่างอายุ 30-35 ปี และ 35-39 ปี ในผู้หญิง

ส่วนเรื่องปัญหาผมขาวก่อนวัยนั้น ยังไม่มีอายุที่แน่ชัดระบุว่าเท่าไรจึงจะเรียกว่า "ก่อนวัย" แต่ตัวเลขต่อไปนี้เป็น ตัวเลขโดยประมาณเท่านั้น ในฝรั่งผิวขาวกำหนดว่าผมขาวก่อนอายุ 20 ปี และในคนผิวดำกำหนดว่าก่อนอายุ 30 ปี จึงเรียกว่าผมขาวก่อนวัย สำหรับคนไทยเราอาจจะใช้ตัวเลขก่อนอายุ 30 ปี เป็นผมขาวก่อนวัยตามที่มีการศึกษาในชาวญี่ปุ่น ผมขาวก่อนวัยเป็นโดยกรรมพันธุ์ แต่ก็อาจจะมีสาเหตุจากความเครียด โรคบางอย่าง หรือยาบางชนิดก็ได้

โรคที่อาจจะพบว่ามีผมขาวร่วมด้วย เช่น โรคซีด (pernicious anemia), โรคไทรอยด์ (hyperthyroidism), โรคหัวใจ เป็นต้น นอกจากนี้ยังพบในโรคแปลกๆ บางอย่าง แต่พบได้น้อยมากและมักมีอาการอย่างอื่นร่วมด้วย เช่น ระบบกระดูก ระบบผิวหนัง ระบบอวัยวะเพศ หรือระบบกล้ามเนื้อร่วมอยู่ด้วย

ลักษณะผมขาวในผู้ชาย มักจะเริ่มต้นบริเวณขมับและเหนือจอน ส่วนของผู้หญิงนั้นมักจะเริ่มบริเวณประมาณ 2 นิ้วรอบๆ แนวไรผม ลักษณะของผมหงอกจะเริ่มบริเวณปลายผมก่อนแล้วค่อยๆ ลามไปที่โคนผม

ส่วนคำถามที่คนไข้มักถามผมเสมอก็คือ มักจะเคยได้ยินมาว่าสามารถเกิดผมขาวทั่วศีรษะได้เพียงชั่วเวลาแค่ข้ามคืน? ถ้ากล่าวตามหลักทางการแพทย์แล้ว ก็ต้องบอกว่าเป็นไปไม่ได้ครับ คิดว่าเรื่องเล่านี้มีเค้าเรื่องมาจากการที่พระนางมารี อังตัวแน็ต มีลักษณะผมขาวเกิดขึ้นทั่วศีรษะข้ามคืนในวันที่ถูกประหารชีวิตด้วยกิลโยติน ซึ่งทางการแพทย์ได้ตั้งสมมติฐานไว้อยู่ 2 อย่าง ก็คือ ผมหงอกนั้นเริ่มตั้งแต่การถูกจองจำแล้ว เพราะไม่มีโอกาสได้ย้อมผมเลย (แต่ในคุกเมืองไทยอาจ ไม่แน่ครับ) หรือเป็นเพราะในสมัยก่อนจะมีแฟชั่นใส่วิกปลอม และเวลาถอดวิกปลอมออกจึงเห็นผมขาวทั่วศีรษะ

หรืออีกกรณีหนึ่งก็คือในบางคนที่มีผมขาวและดำสลับกันอยู่ อาจดูเหมือนว่าเกิดผมขาวในเวลาเพียงข้ามคืนได้นั้น
เนื่องจากการเกิดผมร่วงบางชนิด (ที่พบค่อนข้างน้อย) ที่เรียกว่าผมร่วงเป็นหย่อม (alopecia areata) เพราะผมที่ร่วงในโรคนี้มักเป็นผมสีดำที่ร่วง แต่ผมสีขาวส่วนมากยังอยู่ที่บริเวณศีรษะ เพราะฉะนั้นจะเป็นผมขาวทั่วไปและมีจำนวนของเส้นผมน้อยลงด้วย

การรักษาผมขาวนั้น บางทีก็ไม่จำเป็นต้องรักษา เพราะผมสีดอกเลาในบางคนจะทำให้ดูเท่ไปอีกแบบก็ได้ เช่น ริชาร์ด เกียร์ หรือในบางครั้งถ้าเป็นบริเวณปลายผมไม่มากนักอาจใช้กรรไกรเล็มออกก็ได้ หรือใช้ยาเคลือบผมซึ่งนิยมใช้กัน ที่ประเทศญี่ปุ่นซึ่งปัจจุบันก็มีขายในเมืองไทยแล้วแต่ยังไม่แพร่หลายมากนัก ส่วนวิธีที่ได้ผลดีก็คือ การย้อมผม ซึ่งปัจจุบันยาย้อมผมในเมืองไทยก็มีหลายชนิด เช่น ชนิดชั่วคราว กึ่งถาวร และชนิดถาวร คำถามอีกคำถามหนึ่งที่ใครๆ ชอบถามผมก็คือ ผมขาวจะกลับดำได้เองตามธรรมชาติได้หรือเปล่า คำตอบก็คือ ผมขาวที่เกิดขึ้นนั้นจะอยู่ถาวร แต่อาจจะกลับมาดำได้เฉพาะชนิดที่เกิดจากโรคภายในร่างกาย เมื่อรักษาโรคดังกล่าวแล้ว ผมจึงกลับมาดำได้ครับ
จะเห็นได้ว่าผมขาวก่อนวัยส่วนมากจะไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน แต่ถ้าเป็นมากหรืออายุน้อยก็ควรพบแพทย์ผิวหนัง เพื่อดูว่ามีอะไรซ่อนอยู่หรือเปล่า และในวัยรุ่นหรือคนหนุ่มสาวการรักษาที่ดีก็คือการย้อมผม ส่วนรายละเอียดกับเรื่องยาย้อมผมนั้นมีมากพอสมควร ไว้ถ้ามีเวลาว่างๆ จะมาเล่าสู่กันฟังอีกทีครับ